Giun đường ruột gây tổn thương thành ruột dẫn đến rối loạn tiêu hóa còn dẫn tới kém hấp thu chất dinh dưỡng, dẫn đến trẻ chán ăn, chậm lớn, suy dinh dưỡng. Thiếu máu thiếu sắt: biểu hiện là trẻ mệt mỏi, khó ngủ, chán ăn, rụng tóc, hay quấy khóc, da xanh xao. Thiếu máu nặng dẫn tới suy giảm tất cả các hoạt động của các hệ cơ quan, gây suy tim, suy giảm miễn dịch làm nhiễm trùng tái phát. Trẻ lớn khó tập trung, ảnh hưởng đến sự phát triển cả về trí tuệ và tinh thần, làm giảm khả năng lao động. Giun đũa có thể gây tắc ruột, lồng ruột, viêm tắc ruột, giun chui ống mật, viêm ruột thừa. Nhiễm giun tóc nặng và kéo dài gây triệu chứng giống kiết lỵ: mót rặn, tiêu phân nhầy máu, kéo dài gây sa trực tràng.
Theo Bác sĩ chuyên khoa I, Phạm Thị Mỹ Anh, Khoa Nhi Bệnh viện TP Thủ Đức cho biết: Các loại giun đường ruột ở người chủ yếu gồm giun đũa, giun tóc và giun móc rất phổ biến ở Việt Nam. Nhiễm giun đường ruột là nhóm bệnh lây ít được quan tâm do các biểu hiện không rầm rộ như nhiều bệnh truyền nhiễm cấp tính khác. Các biểu hiện của nhiễm giun phụ thuộc vào các yếu tố như số lượng giun, thời gian nhiễm, cơ quan nhiễm, sức đề kháng, tình trạng dinh dưỡng của cơ thể.
Triệu chứng nhiễm giun đường ruột không chỉ ở đường ruột mà còn có thể ở các cơ quan khác. Nhìn chung có thể nghi ngờ nhiễm giun khi trẻ có những triệu chứng sau:
- Gầy yếu, da xanh xao.
- Rối loạn tiêu hóa: chán ăn buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy, bụng chướng, có thể có tiêu phân nhầy máu kéo dài.
- Có thể có triệu chứng hô hấp khi ấu trùng 1 vài loại giun di chuyển qua phổi.
- Ở trẻ nhiễm giun kim sẽ thường quấy khóc ban đêm do ngứa hậu môn hoặc khi giun bò sang bộ phận sinh dục gây viêm nhiễm, bò vào đường tiểu gây triệu chứng tiểu lắt nhắt.
* Bệnh lý nhiễm giun đường ruột lây truyền như thế nào?
Giun được truyền qua trứng có trong phân của người bị nhiễm bệnh. Giun trưởng thành sinh sống trong ruột người, chúng có thể đẻ hàng ngàn trứng mỗi ngày. Ở những khu vực tình trạng vệ sinh kém, trứng giun gây ô nhiễm đất.
Trứng bám vào rau quả được đưa vào đường tiêu hóa khi con người ăn rau quả không được rửa sạch và nấu chín kỹ, từ các nguồn nước bị ô nhiễm. Trẻ em bị nhiễm bệnh khi chơi ở nơi đất bị nhiễm trứng giun và sau đó cho tay vào miệng mà không rửa sạch trước đó.
* Trẻ dưới 2 tuổi thì có thể tẩy giun không? Những loại thuốc tẩy giun nào cha mẹ có thể sử dụng cho con tại nhà? Tẩy giun như thế nào là đúng cách?
WHO khuyến cáo điều trị bằng thuốc định kỳ (tẩy giun) cho tất cả những đối tượng nguy cơ sống trong vùng lưu hành bệnh mà không cần chẩn đoán xét nghiệm trước đó. Thực hiện mỗi 1 – 2 lần/năm tùy theo tình hình dịch tễ bệnh của từng địa phương.
Thống kê chung cho thấy tỉ lệ nhiễm giun sán trung bình ở Việt Nam là từ 10 – 65%, vì vậy từ năm 2016, Bộ Y tế Việt Nam đã khuyến cáo nên bắt đầu uống thuốc sổ giun thường quy cho trẻ em từ 12 tháng tuổi trở lên.
- Trẻ từ 12 – 24 tháng: Albendazole 200mg hoặc Mebendazol 500mg 1 liều duy nhất mỗi lần điều trị.
- Trẻ 24 tháng tuổi trở lên và người lớn: Albendazol 400mg hoặc Mebendazol 500mg 1 liều duy nhất mỗi lần điều trị.
Thuốc có thể uống vào bất kì thời gian nào trong ngày. Nên nhai thuốc tẩy giun rồi uống với nước. Đối với trẻ nhỏ chưa uống được thuốc viên, nên nghiền thuốc hòa tan. May mắn là các chế phẩm thuốc tẩy giun trên thị trường hiện nay vị ngọt và mùi thơm nên không khó uống.
Các thuốc này, đã trải qua quá trình thử nghiệm an toàn trên quy mô lớn và đã được sử dụng rộng rãi cho hàng triệu người với ít tác dụng phụ ngoài ý muốn hoặc không đáng kể.
* Tuy nhiên, cần lưu ý không nên uống thuốc sổ giun khi:
- Trẻ đang mắc bệnh cấp tính, đang sốt (>38,5° C).
- Người có tiền sử dị ứng với các thành phần của thuốc.
- Phụ nữ có thai trong 3 tháng đầu, phụ nữ đang cho con bú.
- Trẻ < 12 tháng tuổi không uống thuốc sổ giun thường quy, ngoại trừ khi có chỉ định đặc biệt của bác sĩ.
- Trẻ mắc các bệnh mãn tính như bệnh thận, tim, suy gan, hen… nên tư vấn bác sĩ trước khi dùng thuốc.
* Bác sĩ Chuyên khoa 1 Phạm Thị Mỹ Anh khuyến cáo về cách phòng tránh nhiễm giun cho trẻ em mà cha mẹ nên biết:
- Vệ sinh cá nhân: Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi chơi đùa, sau khi tiếp xúc với đất và sau khi đi đại tiện. Luôn cắt móng tay sạch sẽ, không mút ngón tay.
- Luôn đi giày, dép, không ngồi lê trên đất, bảo hộ lao động khi tiếp xúc với đất.
- Ăn uống bảo đảm vệ sinh, ăn chín, uống chín. Cần rửa kỹ thực phẩm dưới vòi nước sạch.
- Vệ sinh môi trường: Thường xuyên vệ sinh trường lớp, nhà cửa sạch sẽ.
- Cắt đứt nguồn nhiễm, điều trị người nhiễm, tẩy giun định kỳ. Cần tập thói quen tẩy giun định kỳ cho cả gia đình tối thiểu 6 tháng một lần (ít nhất 2 lần trong năm).
KHOA NHI
BỆNH VIỆN THÀNH PHỐ THỦ ĐỨC