Nhận biết sớm những dấu hiệu đột quỵ (hay triệu chứng đột quỵ theo cách hiểu của nhiều người dân) giúp người bệnh kịp thời phát hiện “báo động đỏ”, từ đó chủ động ngăn chặn, sơ cứu nhanh hoặc cấp cứu kịp thời.
Trên thực tế đã cho thấy bất cứ ai cũng có thể bị đột quỵ. Tuy nhiên, một số đối tượng có nguy cơ đột quỵ cao hơn bao gồm những yếu tố nguy cơ không thể thay đổi như nam giới, tuổi cao (trên 50 tuổi), thì còn có những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi như:
– Tiền sử gia đình có người từng bị đột quỵ, đặc biệt là đột quỵ trẻ (trước 40 tuổi).
– Đã từng bị đột quỵ.
– Những người bị tăng huyết áp.
– Người bị bệnh tim mạch bẩm sinh hay bệnh mạch vành, rung nhĩ.
– Người bị tiểu đường.
– Người hút thuốc lá/tiếp xúc với khói thuốc trong một thời gian dài.
– Người ít ăn rau xanh, ăn uống kém lành mạnh, thường xuyên ăn thức ăn nhiều dầu mỡ và chất béo.
– Người nghiện rượu, uống nhiều rượu bia và thức uống có cồn.
– Người ít vận động, rèn luyện sức khỏe.
– Người béo phì.
Theo đó, có 5 dấu hiệu của đột quỵ nên chú ý:
1- Khuôn mặt bị mất cân đối, yếu liệt mặt, một bên mặt bị chảy xệ, cười méo mó. Có thể bảo bệnh nhân cười và quan sát.
2- Đột ngột cử động khó khăn hoặc không thể cử động tay chân, yếu liệt một bên cơ thể. Hãy bảo bệnh nhân giơ tay lên và so sánh, nếu hai tay không thể nâng qua đầu cùng lúc thì có khả năng người đó bị đột quỵ.
3- Đột ngột nhức đầu dữ dội hay chóng mặt, bệnh nhân không yếu liệt chi nhưng không thể ngồi hay đi đứng được như người bình thường.
4- Đột ngột mất thị lực: Mờ mắt, nhìn không rõ.
5- Giọng nói bị thay đổi, nói ngọng, dính chữ. Có thể yêu cầu người đó nói những câu đơn giản, nếu không thể nhắc lại được thì người đó có dấu hiệu bị đột quỵ.
Hướng dẫn cách xử trí đột quỵ não tại nhà
Khi nhận thấy người thân có dấu hiệu đột quỵ, hãy gọi xe cấp cứu (115) càng sớm càng tốt. Trong thời gian chờ cấp cứu, chúng ta cần:
– Giữ nguyên vị trí bệnh nhân, không được di chuyển vì sẽ gây đứt mạch máu não, đặt bệnh nhân nằm xuống trên giường hoặc nền cứng, tư thế bệnh nhân nên đặt ở tư thế đầu cao 30 – 45 độ (dùng gối lót dưới lưng bệnh nhân).
– Mở rộng quần áo để quan sát bệnh nhân thở như thế nào. Quan sát miệng bệnh nhân để lấy hết các dị vật, nếu bệnh nhân có răng giả thì lấy răng giả ra ngoài, nếu có đờm dãi thì chúng ta dùng khăn sạch quấn quanh ngón tay để dễ lấy đờm ngăn ngừa bệnh nhân bị sặc do bệnh nhân đột quỵ thường có nguy cơ rối loạn nuốt.
– Nếu bệnh nhân có nôn thì tốt nhất nên nghiêng người hoặc đầu bệnh nhân qua một bên để chất nôn dễ chảy ra ngoài, không chảy ngược vào phổi.
– Trường hợp bệnh nhân có nguy cơ bị co giật hoặc bị co giật thì bạn quấn khăn vải sạch quanh đôi đũa và đặt nó nằm ngang trong miệng bệnh nhân để khi bệnh nhân có lên co giật thì tránh cho răng cắn vào lưỡi.
– Tuyệt đối không không cho ăn, uống bất cứ thực phẩm, thuốc nào vì tất cả bệnh nhân đột quỵ đều có nguy cơ bị rối loạn nuốt, nguy cơ cao bị sặc. Nếu cho ăn, uống bệnh nhân, chất lỏng, thực phẩm có thể vào phổi gây nguy hiểm cho tính mạng của bệnh nhân.
– Không tùy ý áp dụng các phương pháp dân gian (như lấy kim chích vào đầu ngón tay hoặc ngón chân, bấm huyệt, châm cứu, cạo gió, cắt lễ…) vì càng gây nguy hiểm hơn.