Trong bối cảnh thời tiết chuyển mùa với nhiệt độ thay đổi thất thường, các bệnh lý viêm đường hô hấp cấp đang có xu hướng gia tăng đáng kể tại nhiều địa phương trên cả nước. Đây là giai đoạn thuận lợi để virus và vi khuẩn gây bệnh phát triển mạnh, lây lan nhanh trong cộng đồng. Việc trang bị kiến thức nhận biết sớm các dấu hiệu bệnh và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa không chỉ bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn góp phần quan trọng trong việc kiểm soát dịch bệnh.
Theo ghi nhận từ các cơ sở y tế, trong những tuần gần đây, số lượng bệnh nhân đến khám với các triệu chứng ho, sốt, viêm họng, viêm phế quản tăng đáng kể. Bác sĩ Trịnh Hồng Phong – Đơn vị hô hấp, Khoa Nội tổng hợp Bệnh viện Đa khoa Thủ Đức cho biết: “Chúng tôi ghi nhận nhiều trường hợp có biểu hiện viêm hô hấp cấp do virus như cúm mùa, virus hợp bào (RSV), adenovirus. Đặc biệt, một số bệnh nhân đến khám muộn khi bệnh đã tiến triển nặng, dẫn đến nguy cơ biến chứng cao.”
Viêm hô hấp cấp là tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp xảy ra đột ngột, có thể ảnh hưởng từ mũi, họng đến khí quản và phổi. Virus được xác định là tác nhân chính gây bệnh viêm đường hô hấp cấp, nhưng không thể bỏ qua vai trò của vi khuẩn đặc biệt là trong các trường hợp bội nhiễm, khiến tình trạng bệnh trở nên phức tạp hơn. Điều đáng lưu ý là các tác nhân này thường khởi phát với một bức tranh lâm sàng tương tự nhau, dễ dẫn đến chẩn đoán nhầm lẫn. Do đó, việc nhận diện sớm và chính xác ngay từ những triệu chứng đầu tiên đóng vai trò then chốt trong hiệu quả điều trị và kiểm soát bệnh.
Nhận biết sớm – Chìa khóa tránh biến chứng nguy hiểm
Bác sĩ Trịnh Hồng Phong khuyến cáo người dân cần đặc biệt chú ý các dấu hiệu sớm của bệnh viêm hô hấp cấp. Các triệu chứng thường gặp bao gồm ho khan hoặc ho có đờm, đau rát họng, kèm theo sốt nhẹ đến sốt cao, ớn lạnh và mệt mỏi. Nhiều bệnh nhân còn có biểu hiện chảy mũi, nghẹt mũi, đau đầu và đau mỏi cơ. Đáng lưu ý, ở người cao tuổi có bệnh lý nền hoặc trẻ nhỏ, các triệu chứng khó thở và tức ngực có thể xuất hiện sớm và tiến triển nhanh.
“Không phải tất cả các trường hợp đều cần đến bệnh viện ngay lập tức. Phần lớn các ca bệnh nhẹ có thể tự hồi phục trong vài ngày nếu được nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách”, bác sĩ Phong chia sẻ. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh người bệnh cần đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời khi xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm.
Cụ thể, người bệnh cần đi khám ngay lập tức khi có biểu hiện khó thở, thở nhanh hoặc thở rít, đau tức ngực. Đặc biệt nghiêm trọng là tình trạng sốt rất cao trên 39,5°C không đáp ứng hoặc đáp ứng kém với thuốc hạ sốt kèm theo các dấu hiệu tím môi, tím đầu ngón tay là biểu hiện của thiếu oxy và cần xử trí khẩn cấp. Ngoài ra, ở những bệnh nhân lớn tuổi hoặc trẻ nhỏ nếu có biểu hiện lú lẫn, mất phương hướng, co giật, chán ăn hoặc các triệu chứng không thuyên giảm sau 5-7 ngày mà còn trở nên trầm trọng hơn, nên cần được thăm khám y tế ngay.
“Việc phát hiện và điều trị kịp thời giúp giảm thiểu nguy cơ bệnh tiến triển nặng, đặc biệt là viêm phổi và suy hô hấp – những biến chứng có thể đe dọa tính mạng”, bác sĩ Phong nhấn mạnh.
Phòng bệnh hơn chữa bệnh – Xây dựng “lá chắn” bảo vệ
Theo bác sĩ Trịnh Hồng Phong, phòng bệnh luôn là giải pháp tối ưu, hiệu quả và ít tốn kém nhất. Các biện pháp phòng ngừa toàn diện được khuyến cáo bởi Tổ chức Y tế Thế giới và Bộ Y tế Việt Nam cần được thực hiện nghiêm túc:
- Đeo khẩu trang – Vũ khí phòng thủ số một
“Việc đeo khẩu trang không chỉ là biện pháp bảo vệ cá nhân mà còn là hành động thể hiện trách nhiệm với cộng đồng”, bác sĩ Phong nhấn mạnh. Các giọt bắn từ đường hô hấp chứa virus và vi khuẩn chính là phương thức lây lan chủ yếu của bệnh. Khẩu trang hoạt động như một rào cản vật lý, ngăn không cho các giọt bắn từ miệng và mũi phát tán ra môi trường, đồng thời bảo vệ người đeo khỏi hít phải các giọt bắn có chứa mầm bệnh.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh việc đeo khẩu trang đúng cách giúp giảm 50-70% nguy cơ lây truyền virus qua giọt bắn và hô hấp. Bác sĩ Phong khuyến cáo: “Khẩu trang cần được che kín mũi và miệng, không chạm tay vào mặt ngoài khẩu trang trong quá trình sử dụng, và thay mới khi bị ẩm hoặc bẩn. Đặc biệt cần đeo khẩu trang tại những nơi tập trung đông người như siêu thị, rạp chiếu phim, phương tiện giao thông công cộng, bệnh viện và trường học.”
- Vệ sinh cá nhân và môi trường sống
Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng với nước sạch trong ít nhất 20 giây hoặc sử dụng dung dịch sát khuẩn tay có chứa ít nhất 60% cồn là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả nhất. Bác sĩ Phong khuyên: “Hãy hạn chế đưa tay lên mắt, mũi, miệng vì tay chúng ta chạm vào rất nhiều bề mặt có thể chứa mầm bệnh. Đồng thời, cần vệ sinh nhà cửa, các bề mặt thường xuyên chạm vào như tay nắm cửa, điện thoại, bàn phím bằng các chất tẩy rửa thông thường.”
- Tăng cường sức đề kháng
“Một hệ miễn dịch khỏe mạnh là nền tảng quan trọng để chống lại bệnh tật”, bác sĩ Phong chia sẻ. Ông khuyến cáo người dân cần ăn uống đầy đủ chất, tăng cường rau xanh, trái cây giàu Vitamin C như cam, bưởi, ổi, cùng với Vitamin D và kẽm. Uống đủ nước giúp niêm mạc đường hô hấp luôn ẩm, tăng khả năng phòng vệ. Ngủ đủ giấc và tập thể dục đều đặn cũng là những yếu tố không thể thiếu. Đặc biệt, việc tiêm chủng đầy đủ, nhất là vaccine cúm mùa hàng năm và các vaccine phòng bệnh hô hấp khác theo khuyến cáo là vô cùng quan trọng.
- Thực hành “Văn hóa hô hấp”
Bác sĩ Trịnh Hồng Phong nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hành “văn hóa hô hấp” trong cộng đồng. Mọi người cần che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi bằng khuỷu tay hoặc khăn giấy, sau đó vứt khăn giấy vào thùng rác ngay. Giữ khoảng cách an toàn ít nhất 1 mét với người có triệu chứng bệnh. Khi có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh, cần tự cách ly tại nhà và đi khám ngay để tránh lây lan cho người khác.
Trách nhiệm của mỗi người – Lá chắn cộng đồng vững chắc
“Bệnh viêm đường hô hấp cấp là một thách thức sức khỏe toàn cầu, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát và phòng ngừa”, bác sĩ Trịnh Hồng Phong khẳng định. Ông kêu gọi: “Mỗi hành động nhỏ của chúng ta hôm nay – từ việc đeo khẩu trang cẩn thận, rửa tay thường xuyên đến việc chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân – đều góp phần tạo nên một ‘lá chắn cộng đồng’ vững chắc.”
Trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, việc nâng cao ý thức phòng bệnh và tuân thủ các biện pháp y tế là trách nhiệm của mỗi công dân. Hãy trở thành một người có trách nhiệm, cùng chung tay đẩy lùi dịch bệnh, bảo vệ chính mình và những người xung quanh. Sức khỏe của cộng đồng phụ thuộc vào hành động của từng cá nhân – đó là thông điệp mà bác sĩ Trịnh Hồng Phong muốn gửi gắm đến mọi người dân.
Khi có các dấu hiệu bất thường về bệnh hô hấp, người dân có thể đến Bệnh viện Đa khoa Thủ Đức để được thăm khám và tư vấn. Đặc biệt, Bệnh viện Đa khoa Thủ Đức tiếp nhận tất cả các thẻ BHYT trên toàn quốc. Người dân khi đến khám và điều trị tại đây sẽ được hưởng đầy đủ quyền lợi BHYT với mức hưởng cao nhất theo đối tượng. Đặc biệt, bệnh nhân không bị giới hạn bởi nơi đăng ký khám chữa bệnh ban đầu và không cần phiếu chuyển cơ sở khám chữa bệnh. Chính sách này giúp người bệnh dễ dàng tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao, đồng thời tiết kiệm đáng kể chi phí điều trị, góp phần đảm bảo quyền lợi và sức khỏe cho cộng đồng.