Mổ (phẫu thuật) là phương pháp điều trị bệnh ung thư lâu đời nhất, từ thời xa xưa người ta đã biết dùng dao để cắt bỏ hoặc dùng lửa để triệt tiêu các khối u nhọt. Với ưu đểm có thể giải quyết khối u trong một lần mổ, tuy nhiên phẫu thuật vẫn có những nhược điểm như phải cắt bỏ cơ quan của cơ thể, đau, nhiễm trùng… nên nhiều bệnh nhân còn ngần ngại khi tiến hành mổ, mặc dù vậy phẫu thuật có thể trị hết các loại ung thư như da, vú, ruột già, tuyến giáp … Tuy nhiên nhiều người vẫn còn lo sợ “việc đụng dao kéo” có thể làm cho khối u bùng phát và lan tràn (di căn) nhanh hơn, thực tế vẫn có một số ít bệnh nhân sau mổ được bác sĩ cho biết bệnh nặng hơn dự đoán do hiện nay các phương tiện chẩn đoán như CT scan, MRI … không phải lúc nào cũng phát hiện được hết các tổn thương, nhất là các tổn thương nhỏ, rải rác, vì vậy khi mổ bác sĩ có thể phát hiện khối u đã lan tràn hơn dự kiến, điều này không phải là tại mổ làm bệnh nặng hơn mà là các khối u đã có từ trước mà không được phát hiện mà thôi. Một vài bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi, đau đớn nhiều hơn sau phẫu thuật, nhất là các cuộc mổ lớn, điều này do cuộc mổ lớn thường kéo dài dưới ảnh hưởng của phẫu thuật (cắt bỏ các cơ quan), mất máu, thuốc mê… làm cho cơ thể người bệnh chậm hồi phục. Ngày nay nhờ vào các tiến bộ trong kỹ thuật mổ, gây mê, hồi sức, phối hợp nhiều chuyên khoa nên giúp hạn chế tối đa các biến chứng do phẫu thuật gây ra. Gần đây có một số nghiên cứu cho thấy có sự gia tăng thoáng qua các tế bào ung thư trong và sau khi mổ, có thể nguyên nhân do trong quá trình phẫu thuật đụng chạm trực tiếp vào khối u, hệ miễn dịch bị suy giảm do sang chấn trong mổ làm phóng thích các tế bào bướu vào máu tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào chứng minh việc gia tăng này làm bệnh nhân nặng hơn. Đúng là có một số rất ít bệnh nhân sau mổ, bệnh ung thư có hiện tượng bùng phát, lan tràn nhanh chóng, điều này thường xảy ra khi bệnh đã ở giai đoạn nặng, bệnh nhân suy kiệt, trong tình huống không thể không mổ, chẳng hạn bệnh nhân bị tắc ruột do khối u, cuộc mổ có thể làm cơ thể kiệt sức, hệ miễn dịch bị suy yếu khiến tế bào ung thư có cơ hội hoành hành, đây là điều không may khi bệnh đã trở nặng từ lâu.
Nhìn chung, phẫu thuật vẫn đã và đang đóng vai trò chính trong điều trị bệnh ung thư, nhờ vào phẫu thuật nhiều loại ung thư có thể được chữa khỏi như ung thư da, vú, bao tử, ruột già …Thêm nữa nhờ vào các tiến bộ trong chẩn đoán, phần lớn các trường hợp bệnh nhân ung thư đều có đánh giá chính xác về mức độ lan tràn của bệnh và điều trị ung thư là điều trị đa mô thức, chú trọng phối hợp các phương pháp phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, miễn dịch… theo một trình tự khoa học, vừa kiểm soát tại chổ và khống chế di căn xa, do đó giúp giảm tối đa các biến chứng và tăng hiệu quả, chẳng hạn ung thư vú nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng mức khả năng bệnh nhân hết bệnh hoặc bệnh ổn định lâu dài lên đến 80- 90%. Vì vậy nếu người dân nếu chẳng may mắc bệnh nên đến bác sĩ chuyên khoa, không nên vì vài trường hợp cá biệt hoặc vài lời đồn thổi mà mất đi cơ hội chiến thắng bệnh ung thư. BS Nguyễn Triệu Vũ Khoa Ung bướu- BV quận Thủ Đức