Huyết áp thấp
Chúng ta đã quan tâm đúng mức?

Để biết chúng ta có huyết áp cao hay thấp, chúng ta phải biết huyết áp của người khỏe mạnh bình thường là bao nhiêu. Huyết áp tối ưu là dưới 120/80 mmHg (huyết áp tâm thu dưới 120 và huyết áp tâm trương dưới 80). Huyết áp thấp khi huyết áp tâm thu dưới 90 hoặc huyết áp tâm trương dưới 60 mmHg (ví dụ huyết áp 85/55 mmHg). Huyết áp không phải luôn luôn cố định, nó thay đổi theo thời điểm trong ngày, tùy thuộc theo vị trí cơ thể, nhịp thở, mức độ căng thẳng, tình trạng sức khỏe, thuốc đang uống, chế độ ăn uống. Huyết áp thường thấp nhất vào ban đêm và cao hơn vào ban ngày.

Miễn là không có các triệu chứng của huyết áp thấp thì không cần phải lo ngại. Hầu hết các bác sĩ xem huyết áp thấp kéo dài là nguy hiểm chỉ khi nó gây ra các dấu hiệu và triệu chứng.

– Các triệu chứng huyết áp thấp hay gặp và đáng lưu ý gồm: Chóng mặt, ngất xỉu, mất nước và khát bất thường, mất nước đôi khi có thể gây ra huyết áp giảm. Sốt, nôn mửa, tiêu chảy nặng, lạm dụng thuốc lợi tiểu và lao động vất vả có thể dẫn đến mất nước. Thiếu tập trung, nhìn mờ, buồn nôn; da lạnh, nhợt nhạt; thở nhanh, thở nông; mệt mỏi, suy yếu, suy nhược.

– Khi không có triệu chứng xuất hiện, huyết áp thấp không phải là một vấn đề lo ngại. Khi có các triệu chứng như trên thường huyết áp thấp có thể có một nguyên nhân nào đó.

Huyết áp thấp có thể gặp trong các trường hợp:

• Nằm liệt giường kéo dài.

• Mang thai: Trong 24 tuần đầu của thai kỳ, thường gặp huyết áp giảm.

• Giảm thể tích máu: Sự giảm thể tích máu cũng làm huyết áp giảm. Mất máu đáng kể do chấn thương nặng, mất nước hoặc chảy máu bên trong cơ thể nhiều làm giảm lượng máu dẫn đến giảm huyết áp nghiêm trọng.

• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc có thể gây ra huyết áp thấp, bao gồm thuốc lợi tiểu và các thuốc điều trị cao huyết áp; thuốc tim mạch như thuốc chẹn beta; thuốc điều trị bệnh Parkinson; thuốc chống trầm cảm ba vòng; thuốc rối loạn cương dương; ma túy và rượu. Sử dụng kết hợp các thuốc không cần kê đơn với các thuốc điều trị cao huyết áp có thể gây hạ huyết áp.

• Bệnh lý tim mạch: Một số bệnh tim có thể dẫn đến huyết áp thấp như rối loạn nhịp tim chậm, bệnh van tim, nhồi máu cơ tim và suy tim. Khi người bệnh mắc các bệnh này thì tim không có khả năng cung cấp đủ máu cho hệ tuần hoàn cơ thể.

• Bệnh lý nội tiết: Đây là các bất thường trong sản xuất hormone trong cơ thể như suy tuyến giáp, bệnh tuyến cận giáp, suy tuyến thượng thận, hạ đường huyết và một số trường hợp bệnh tiểu đường.

• Nhiễm trùng nặng và sốc nhiễm trùng: Sốc nhiễm trùng xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào máu sản xuất độc tố tác động lên các mạch máu làm tụt huyết áp nặng đe dọa tính mạng.

• Dị ứng và sốc phản vệ: Sốc phản vệ là một phản ứng dị ứng có thể gây tử vong nếu không cấp cứu kịp thời. Sốc phản vệ có thể xảy ra ở những người nhạy cảm với các loại thuốc như penicillin, các loại thực phẩm như đậu phộng, ong đốt… Các biểu hiện nhận biết gồm các vấn đề hô hấp, nổi mề đay, ngứa, sưng cổ họng và giảm huyết áp đột ngột.

• Hạ huyết áp do hệ thần kinh: Rối loạn này gây ra huyết áp giảm sau khi đứng trong thời gian dài, dẫn đến các triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn và ngất xỉu. Tình trạng này chủ yếu hay gặp ở những người trẻ tuổi và có bất thường tín hiệu thần kinh giữa tim và não.

• Thiếu hụt dinh dưỡng: Thiếu các vitamin thiết yếu B12 và acid folic có thể gây thiếu máu, do đó có thể dẫn đến huyết áp thấp.

Nếu bạn có huyết áp thấp và kèm triệu chứng hoa mắt chóng mặt thì tốt nhất nên gặp bác sĩ để được khám, tư vấn và điều trị.

• Nguyên tắc 1: Nếu huyết áp thấp mà không có triệu chứng hoặc chỉ có triệu chứng nhẹ thì không cần điều trị.

• Nguyên tắc 2: Nếu có triệu chứng thì điều trị nguyên nhân gây huyết áp thấp như mất nước, suy tim, suy tuyến giáp… vì huyết áp thấp chỉ là hậu quả của bệnh nguyên nhân.

• Nguyên tắc 3: Nếu nguyên nhân không rõ ràng hoặc không có phương pháp điều trị hiệu quả thì cần nâng huyết áp để giảm triệu chứng.

• Ăn nhiều muối hơn: đối với người huyết áp thấp đây có thể xem là một giải pháp, tuy nhiên dùng nhiều muối có thể làm suy tim nên cần trao đổi với bác sĩ khi quyết định tăng lượng muối trong khẩu phần ăn.

• Uống nhiều nước: Uống đủ nước tốt cho sức khỏe của tất cả mọi người, điều này đặc biệt đúng đối với những người có huyết áp thấp.

• Mang vớ ép y khoa: vớ ép y khoa thường được sử dụng để làm giảm đau và sưng tĩnh mạch, có thể làm giảm sự tích tụ của máu ở chân.

• Dùng thuốc: các bác sĩ có thể kê toa 1 số loại thuốc có thể điều trị hạ huyết áp do tư thế đứng như fludrocortisone, midodrine (Orvaten). Tuy nhiên, những trường hợp này phải được bác sĩ khám và theo dõi, không khuyến khích bệnh nhân tự mua thuốc điều trị.

1. American heart association: “Low blood pressure”, http://www.heart.org

2. Mayo Clinic: “Low blood pressure (hypotension)”, http://www.mayoclinic.org

3. United States National Library of Medicine: “Low blood pressure”, https://www.nlm.nih.gov