Theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 200.000 ca đột quỵ, trong đó 50% số ca tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề. Đáng lo ngại, căn bệnh này đang có xu hướng trẻ hóa với nhiều trường hợp xảy ra ở người dưới 45 tuổi.
Để tìm hiểu rõ hơn về căn bệnh nguy hiểm này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với bác sĩ Nguyễn Thị Thu Trang – Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Thủ Đức. Theo bác sĩ Trang, đột quỵ (stroke) hay còn gọi là tai biến mạch máu não là một bệnh lý cấp tính nguy hiểm xảy ra khi nguồn máu cung cấp cho não đột ngột bị tắc nghẽn hoặc gián đoạn. Khi não không được cung cấp đủ oxy và các chất dinh dưỡng, các tế bào não sẽ bắt đầu chết đi.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đột quỵ là nguyên nhân tử vong đứng thứ hai trên toàn cầu và là nguyên nhân hàng đầu gây tàn phế. Bệnh được phân thành hai loại chính: đột quỵ thiếu máu cục bộ (nhồi máu não) do tắc nghẽn mạch máu và đột quỵ xuất huyết não do vỡ mạch máu. Mỗi loại cần phương pháp điều trị khác nhau và đòi hỏi sự can thiệp kịp thời từ các chuyên gia y tế.
Để nhận biết sớm dấu hiệu đột quỵ, WHO khuyến cáo người dân áp dụng quy tắc FAST:
- Face (Khuôn mặt): Mặt bị méo, đặc biệt khi cười.
- Arm (Tay): Yếu hoặc liệt một bên, khó điều khiển chính xác, có thể kèm theo các dấu hiệu ở chân như nhấc chân không lên, đi rớt dép.
- Speech (Lời nói): Nói khó hoặc nói đớ.
- Time (Thời gian): Cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay lập tức.
Về nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ Trang chỉ ra hai nhóm chính. Thứ nhất là lối sống không lành mạnh bao gồm thừa cân béo phì, lười vận động, hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia và các chất gây nghiện. Thứ hai là các bệnh mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, bệnh tim mạch (suy tim, dị tật tim, nhiễm trùng tim hoặc rung nhĩ), và hội chứng ngưng thở khi ngủ.
Để phòng ngừa đột quỵ hiệu quả, bác sĩ Trang khuyến cáo người dân nên:
- Duy trì lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống hợp lý và tập thể dục đều đặn.
- Đảm bảo ngủ đủ giấc và tránh căng thẳng.
- Tránh sử dụng các chất kích thích, rượu bia, thuốc lá.
- Kiểm soát tốt các bệnh nền nếu có.
- Thực hiện khám sức khỏe định kỳ hàng năm.
“Trước thực trạng đột quỵ ngày càng trẻ hóa, việc nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng bệnh và xử trí kịp thời khi có dấu hiệu đột quỵ là nhiệm vụ cấp bách. Mỗi người dân cần trang bị kiến thức cần thiết để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng. Bởi trong cuộc chiến với đột quỵ, mỗi giây phút đều là thời khắc quyết định giữa sự sống và cái chết”, bác sĩ Trang nhấn mạnh.
Với những người có ít nhất một trong các yếu tố nguy cơ như béo phì, rối loạn nhịp tim, hội chứng ngưng thở khi ngủ, tăng huyết áp, đái tháo đường hay rối loạn mỡ máu, việc kiểm soát chặt chẽ bệnh bằng thuốc đặc trị theo chỉ định của bác sĩ là vô cùng quan trọng để phòng ngừa đột quỵ.